VÀI NHẬN XÉT CỦA BẠN ĐỌC VỀ CÁCH BÌNH THƠ CỦA PHẠM ĐỨC NHÌ
Khánh Dần
Nhà Phê Bình Phạm Đức Nhì thân mến,
Những năm 30 thế kỷ 20 Hoài thanh đã hao tâm tổn trí, lăn lóc ngày đêm, vật vã, tỉnh mê để đọc thơ của các thi nhân trong trào lưu Thơ Mới, tuyển chọn và bình luận, viết nên cuốn"Thi Nhân Việt Nam" để đời. Bây giờ, đọc những bài bình thơ của Phạm Đức Nhì, tôi lại thấy bóng dáng Hoài Thanh của thời nay.
Phải có tấm lòng thiết tha với thi ca dân tộc Việt sâu nặng, đau đáu như thế, mới rút hết tâm trí viết nên những bài bình thơ giàu tính nhân văn như vậy. Năm con gà sắp tới, xin chúc anh mạnh khỏe, bút lực tung hoành, viết nên những giai phẩm phê bình có sức hấp dẫn sâu sắc.
Dan Khanh
Nghiên cứu sinh ở Viện Văn (nghiên cứu Văn Học Việt Nam 30 – 45, viết luận văn về Nhất Linh và Tự Lực Văn Đoàn)
Cựu Giáo Viên ngữ văn tại trường Cao Đẳng Sư Phạm Hà Giang
Lệ Trần
"Tôi đọc anh có lẽ khá khá nhiều. Tôi chưa thấy anh "phê" tác phẩm nào của ai mà không đúng điệu cả. Dĩ nhiên khi nói cái "điệu" / là cái "cách" / cái "phương pháp"... Người ta lâu nay, nói về phê bình văn chương (tôi tránh chữ văn học), đều muốn được hay quá Vũ Ngọc Phan và Hoài Thanh. Kỳ chớ! Té ra nước mình nghèo ... đến cả trí thức và tâm thức sao? Kể từ nay, nhé, có Phạm Đức Nhì." (Thi sĩ Lệ Trần thư ngày 06-27-2017)
Lệ Trần (Nhà Thơ)
Là nhà phê bình, làm cầu nối giữa tác giả, tác phẩm và người đọc, một công việc vừa mang tính khoa học, vừa có tính nghệ thuật, đòi hỏi nhà phê bình phải có kiến thức cũng như khả năng cảm thụ văn chương sâu sắc.
Nhưng, điều rất quan trọng, đó là thái độ, cách ứng xử trong phê bình. Sự trung thực, khách quan, tinh thần cầu thị (quan điểm, văn hoá phê bình)...cho thấy Nhi Pham là một cây bút có tầm, có tâm, rất đáng ngưỡng mộ.
Sơn Trường: Sĩ Quan Quân Đội (Miền Bắc)
Đậu Thị Thương
Cách thẩm bình của anh luôn thú vị và hấp dẫn, vừa rất cổ điển vừa tự do phóng khoáng. Bình thơ như anh hiện không có. Người ta, nếu ở góc thi pháp mà bình thì nặng nề, nếu ở góc ấn tượng thì lan man. Anh đọc thơ ở cả hai góc ấy nhưng uyển chuyển và sắc nét. Anh chơi thơ với đôi mắt xanh say đắm và lạ.
Mong đọc nhiều hơn các bài của anh.
Đậu Thị Thương: Giáo viên văn, nhà thơ ở Hà Tĩnh
Tuấn Cao
Cảm ơn anh. Em đã đọc trọn bài trong blog của anh. Thật giá trị và tâm huyết. Với em, đây như là một cẩm nang trang bị thêm kiến thức để người yêu thơ biết thưởng thức thơ trọn vẹn hơn.
Tuấn Cao: Nhà thơ
Nguyễn Đức Tùng
Cám ơn anh Phạm Đức Nhì rất nhiều – đã chú ý đọc và còn chịu khó diễn giải và bình luận. Tôi nghĩ những bài viết của anh rất có ích cho độc giả và tác giả, dù bao giờ cũng có khác biệt và tranh cãi. Nhưng như vậy mới là nghệ thuật, mới vui, còn cái gì cũng đồng ý cả thì không có tiến bộ, phải không anh?
Tôi dự định trong vài năm tới sẽ xuất bản một tập thơ với những lời bình luận đặc sắc của bạn bè. Mong sẽ có tiếng nói quan trọng của nhà phê bình Phạm Đức Nhì trong đó.
Nguyễn Đức Tùng: Bác Sĩ, nhà thơ, nhà văn.
Nguyễn Khôi
Thân gửi Nhà thơ Phạm Đức Nhì,
(Về bài viết Ba Bài Thơ Phản Kháng - Lời Bình Và So Sánh)
https://phamnhibinhtho.blogspot.com/2016/08/
Đây là một "Tiểu Luận Bình Thơ" xưa nay chưa từng có ở Việt Nam (cả trong/ ngoài nước) kể từ khi nhóm Nhân Văn -Giai Phẩm "phê bình tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu" (1956).
Có thể nói là lý lẽ rất sắc sảo, rất HAY, rất xác đáng và đích đáng, có tác dụng làm thức tỉnh những ai đã mấy chục năm qua chỉ quen thưởng thức một chiều (lề phải) về Thơ Tố Hữu, Chế Lan Viên (ở mảng Ngợi Ca "Người thay đổi đời tôi/Người thay đổi Thơ Tôi", chứ chưa phải thời viết Di cảo, trước khi chết).
Hà Nội 17-8-2016
Kính
Nguyễn Khôi: Nhà Thơ Hà Nội
Lại Quảng Nam
Anh có lối BÌNH THƠ LẠ LÙNG VÀ RẤT MỚI, KHÔNG NHẬP ĐỀ CÀ KÊ DÊ NGỖNG NHƯ KIỂU ĐĂNG TIẾN hay ai khác. Đó là điều mà chúng tôi CỰC KỲ TRÂN TRỌNG.
Trong kho sách của mình tôi cũng có hàng chục quyển bình văn bình thơ, từ tiền chiến đến thế kỷ 21, từ MIỀN BẮC ĐẾN MIỀN NAM, KỂ CẢ NGƯỜI LỪNG DANH NHẤT BÂY GIỜ LÀ NGUYỄN HƯNG QUỐC.
ANH VẪN CÓ THẾ GIỚI RIÊNG CHO MÌNH.
KÍNH
Lại Quảng Nam: Một người yêu thích Thơ Văn.
Phạm Đức Nhì
(Sau một cuộc tranh luận “mất mặn, mất nhạt”)
Nhi Pham Nguyễn Minh Tuấn: Mai Tú Ân đã quá khen. Thật ra tôi chưa xứng đáng với những lời ưu ái ấy.
Nhưng nhận được lời khen từ một nhà bình thơ đã qua mấy lần tranh cãi đến “mất mặn, mất nhạt” với mình, tôi cũng thấy vui vui.
Dĩ nhiên, được khen ai mà chả vui. Nhưng niềm vui lớn với tôi ở đây là qua mấy lần “xung đột” ấy, bạn văn của tôi, Mai Tú Ân, đã có nghĩa cử rất cao thượng. Tôi cảm phục và quý mến cái tính nhân văn trong cách ứng xử của anh.
Chúc anh luôn vui khỏe và viết hay hơn nữa.
Nguyễn Minh Tuấn (Mai Tú Ân) Nhi Pham:
Vâng, cám ơn anh Nhi Pham. Nhưng những lời khen ngợi của em đều là sự khâm phục không nói thành lời. Anh có những bài thơ, bình thơ hay một dạng của tiểu luận thơ rất đặc biệt. Và có thể nói là rất đặc sắc.
Em cũng được đào tạo để bình luận một bài thơ nhưng theo một môtip thông thường nên rất khâm phục cái cách thức đọc, cách cảm thụ và cách nêu bật chủ đề, cũng như cách thức phê phán một bài thơ, một khổ thơ hay một câu thơ của anh. Lạ nhưng hay lắm.
Cuối cùng thì như một trò đùa của số mệnh để em phải phục tài của anh. Đó là anh phê phán một vài bài thơ nổi danh của một vài tiền bối thơ VN. Anh chê (phê phán nhè nhẹ thôi) Tống Biệt Hành của Thâm Tâm cùng một vài bài thơ nổi danh khác. Thú thực đó cũng là bài thơ không hay hoặc hay một khúc mà thôi. Có điều em chưa đủ trình độ như anh để phê phán những bài thơ ấy.
Mai Tú Ân: Nhà thơ, nhà văn
Lê Mai Lĩnh
(Năm năm sau cuộc tranh luận về bài thơ Tống Biệt Hành anh Lê Mai Lĩnh và tôi có một cuộc đối thoại ngắn dưới một bài bình thơ trên Facebook như sau:
Tôi còn nợ anh món nợ TỐNG BIỆT HÀNH, nghĩa là sau nầy nghĩ lại, tôi thiển cận, nghĩa là anh ĐÚNG tôi SAI .
Hì hì
Thôi, vụ Tống Biệt Hành, chúng ta “bắt tay” cho vui vẻ.
Tôi cũng thích lối phản biện văn chương của anh – rõ ràng, mạnh mẽ và “độc”.
OK. Bắt tay. Cảm ơn anh.
Lâu nay tôi vẫn lấn cấn đó
http://phamnhibinhtho.blogspot.com/2016/06/van-chuong-au-phai-la-on-thuoc.html
Sau 5 năm mới có cuộc đối thoại ngắn ngủi đó kể cũng hơi lâu. Nhưng đây là những lời chân tình của một bậc đàn anh trong giới văn chương như anh Lê Mai Lĩnh thì thời gian chờ đợi kể cũng đáng.
Nói là nói vui vậy thôi chứ chả ai cứ sau mỗi lần tranh luận lại ngồi … chờ đợi. Cái vui ở đây là được thấy cách hành xử cao thượng của một nhà thơ, nhà văn kỳ cựu, có máu mặt.
Phạm Đức Nhì xin được bày tỏ lòng ngưỡng mộ và cảm phục.
Hay lắm. Không có NHI PHẠM thứ hai khúc chiết, chi ly như thế trọng sinh hoạt phê bình văn học thời nay .
Tôi không nói quá đâu.
Chỉ có NHI PHẠM cặn kẽ, chị ly, khúc chiết, uyên thâm. Bái phục. Nhưng sẽ khó lòng làm vừa lòng mấy NÀNG THI SĨ khi nói thẳng, nói thật. Hình như DB khiếu nại rằng Pham Nhi nặng nề với NÀNG. Tôi chưa biết nói gì với DB.
Cái cần nói thì không thể nói. Chẳng hạn như EM NÊN NÓI LỜI CẢM ƠN Nhi Pham Đã mất cả tấn vàng (thời gian là vàng) để viết một bài nhận xét như thế. Vậy nghe.
Le Mai Linh: Nhà thơ
Ha Phamlam
"BÌNH" vốn nó là việc "ĐÁNH GIÁ... và còn LÀM CÁI CHỨC NĂNG DẪN ĐƯỜNG" cho thơ.
Đọc những bài Bình của một số ít tác giả tôi bị cuốn hút bởi ở đó tôi được tác giả gợi mở nhiều... thấy bổ ích. Cảm rõ họ có quan niệm rất "chỉn chu" và luôn "nghiêm cẩn", thể hiện rõ trách nhiệm với Thơ.
Riêng với Nhi Phạm, ngay khi đọc anh ở bài đầu tiên, tôi đã Hâm Mộ và Trân Trọng. Hâm mộ ở tài năng, Trân Trọng ở sự Chân Thành và thẳng thắn. Anh luôn để tâm, đặt tình cảm và trách nhiệm vào những dòng anh viết!
Tiếc là hiện những người viết về thơ đúng nghĩa là "làm cái việc của Nhà Phê Bình" còn quá ít!
Ha Phamlam: Nhà thơ
Diên Hồng Dương
(Sau cuộc tranh luận về bài viết Một Kịch Bản Thơ Xạo của Phạm Đức Nhì phê bình bài thơ Tình Yêu Không Lời của Phạm Trung Dũng).
http://tranmygiong.blogspot.com/2022/11/trao-oi-ve-bai-tho-tinh-yeu-khong-loi.html
Một năm đã trôi qua, đọc lại bài này, Diên Hồng Duơng thấy không khí tranh luận hồi ấy vui quá. Nếu đừng để sân si lấn sâu thì đâu có gì buồn phiền đâu, phải không anh Phạm Nhì? Bằng chứng là cho đến hôm nay, cô giáo Diên Hồng, người hay làm trò khỉ khọn, hay cảm nhận thơ trên mạng, vẫn là em gái được nhà phê bình Phạm Nhì gửi tài liệu cho đọc, cho học qua đám mây “Phê tê bóc” đều đều phải không ạ?
Cám ơn anh về thái độ hành xử rất đàn anh trong học thuật ạ.
Chúc nhà phê bình Nhì Pham luôn thăng hoa trong cảm hứng phê bình sáng tạo và luôn phát triển những nét rất riêng trong bút pháp phê bình của mình.
Rất trân trọng già làng “Phê tê bóc” ạ.
Diên Hồng Dương: Giáo Viên môn Văn Cao Đẳng Sư Phạm Tây Ninh
Trần Vấn Lệ
Thưa anh Pham Đức Nhì,
Tôi biết ơn anh hồi âm cho điều tôi mong đợi. Tôi nhận phần "ẩu tả" của tôi. Tôi đã đến bờ bên kia của con sông u mê và lâu nay tôi vẫn mong thấy nơi tôi rời xa. Bên này đồng hay bên kia đồng chắc cũng bao la như mặt một con sông, tôi nghĩ vậy.
May nhờ có anh tôi thấm thía hai câu trong bài Đăng Trình của Vũ Hoàng Chương:
"Trên đà tốc độ siêu thanh ấy
Gõ nhịp mà ca Thiên Nhất Phương!"
Tôi ở một phương trời lạ cứ đau đáu một phương trời quen! Cái lạ thì biết rồi mà cái quen thì ... không biết bởi vì mình thiên-nhất-phương. Những lời anh "bình" giúp tôi tỉnh ngộ.
Tôi xin cúi đầu nhận lỗi với Vũ Hoàng Chương, nhận lỗi với những người đọc bài thơ "ẩu tả" của tôi. Từ nay về sau, tôi dặn tôi phải cẩn thận. Lời thì thổi bay mà tội thì phải trừng phạt dù sự trừng phạt có nhẹ tênh thì mình vẫn là người có tội. Tôi biết ơn anh. Tôi biết ơn anh!
Sau đó anh viết thêm:
Cám ơn anh Phạm Đức Nhì,
Tôi rất biết ơn anh chỉ dẫn tôi về Thơ của Vũ Hoàng Chương.
Nhân dịp Giáng Sinh và Năm Mới,
Kính chúc anh và quý Quyến Mọi Điều Như Ý Muốn.
Trần Vấn Lệ: Nhà thơ, nhà văn
Bình luận của nhà thơ Trần Vấn Lệ dưới bài Một Hiểu Lầm Đáng Tiếc tôi (Phạm Đức Nhì) phê bình bài thơ Bạn Có Thể Xé Quăng Bài Thơ Này Không Ạ! của anh.
http://tranmygiong.blogspot.com/2022/09/mot-hieu-lam-ang-tiec-pham-uc-nhi.html
Xin đồng ý với anh Phạm Đức Nhì. Thường đọc bài của anh Nhì, anh luôn thẳng thắn.
Cũng xin thán phục anh Trần Vấn Lệ đã khiêm tốn xét lại mình.
Nhi Pham
Tôi cũng mến phục cách hành xử rõ ràng minh bạch của anh Trần Vấn Lệ. Tôi sẽ cố học hỏi anh ở điểm này.
Vân Anh:
MẠCH NƯỚC NGẦM
Không là dòng chảy trong mương
Không là sóng cả đại dương thăng trầm
Người – êm ái mạch nước ngầm
Chảy trong tôi suốt tháng năm vụng về.
Cám ơn anh Nhì Phạm.
Bài viết của anh thật thú vị. Em cũng từng nguệch ngoạc đôi dòng nhưng vẫn chưa thấy dáng dấp thơ trong đó. Đọc bài viết của anh và ngộ ra khá nhiều lỗ hổng trong những dòng nguệch ngoạc của mình.
Vân Anh: Giáo viên, nhà thơ
Mạch Nước Ngầm là bài thơ chị nói về nhiệm vụ đầu tiên của Người Bình Thơ: Chỉ ra những thiếu sót, bất cập trong bài thơ của thi sĩ.
Ngay sau đó chị đã viết một bài thơ nữa nói về 2 nhiệm vụ khác nữa của thi sĩ trong “cách bình thơ” của tôi (PĐN)
http://tranmygiong.blogspot.com/2022/10/lai-them-hai-oa-hoa-hong-pham-uc-nhi.html
NHÂN TÌNH CỦA NHỮNG ÁNG VĂN XANH
1/
Bầu bạn với văn chương
em nhẹ lướt đi
bồng bềnh giữa ngút ngàn câu chữ
nháy mắt cười
với ca dao, ngạn ngữ
nhưng rồi …
chỉ nồng nàn với riêng anh
2/
Anh trải rộng những cánh đồng mướt xanh
em ngửa mặt hít hà hương lúa mới
anh tuôn chảy dòng sông diệu vợi
thuyền em trôi thênh thang
3/
Tình mình lặng thầm mà chứa chan
em có thể cười vang
khi gặp gỡ
có thể vỗ về
ru êm vào giấc ngủ
tha thiết không còn đủ với đời
em son sắt văn chương
4/
Câu chữ vấn vương
âm vần lưu luyến
và từ giờ em nguyện
làm nhân tình của những áng văn xanh.
Vân Anh
em ngửa mặt hít hà hương lúa mới
Theo dõi cách bình thơ của tôi chị nhận thấy rằng Người Bình Thơ cũng có nhiệm vụ chỉ ra cho thi sĩ và độc giả biết những cái hay, cái mới của bài thơ.
Anh tuôn chảy dòng sông diệu vợi
thuyền em trôi thênh thang.
Và nhiệm vụ thứ 3 của Người Bình Thơ là dẫn đường để thi sĩ đi đúng hướng Bến Bờ Thi Ca.
Tóm lại, qua đôi mắt một người làm thơ như chị, cách bình thơ của tôi đã làm 3 công việc là:
1/ Chỉ ra thiếu sót, bất cập của bài thơ.
2/ Chỉ ra cái hay, cái mới của bài thơ
3/ Hướng "con thuyền thơ" của thi sĩ về Bến Bờ Thi Ca
Vân Anh không những có đôi mắt sắc bén để nhận ra "ý đồ" của tôi qua một số bài bình thơ mà còn có tài "gói ghém" chúng gọn gàng, khéo léo trong hai bài thơ.
Xin được hết lòng cảm ơn và khâm phục chị.
TRAO ĐỔI VỚI ÔNG HÀ ĐỊNH VĂN
Lời nói đầu:
Trong thời gian viết lời bình cho Ba Bài Thơ Phản Kháng tôi có trao đổi emails với một độc giả là ông Hà Định Văn. Sau khi 3 bài viết hoàn thành, đọc lại emails thấy những điều chúng tôi trao đổi có liên quan đến Thơ, đặc biệt là bài Nhìn Từ Xa … Tổ Quốc của Nguyễn Duy nên theo tôi, có thể xem là một cuộc đối thoại văn học nho nhỏ.
Được sự đồng ý của ông Hà Định Văn xin được chia sẻ với bạn đọc để rộng đường dư luận.(Phần in đậm là theo ý của ông Hà Định Văn)
1/
Kính gửi Nhà Phê Bình Văn Học Phạm Đức Nhì.
Thưa ông, tôi một người đã khá lớn tuổi (U 60) quê gốc Việt Trì – Phú Thọ hiện đang sống ở Cam Ranh – Khánh Hòa. Lâu nay, tôi vẫn thường đọc các bài phê bình của ông trên các trang mạng. Những bài viết của ông dù ngắn hay dài đều giúp tôi có thêm những nhận thức mới về giá trị đích thực của một tác phẩm văn học.
Vì vậy, nếu có thể và không có gì phiền, tôi rất mong được ông gửi cho tôi theo địa chỉ email này, tuyển tập những bài lý luận, phê bình của ông về văn học trong nước, hải ngoại và quốc tế.
Xin trân trọng cảm ơn ông. Kính chúc ông những ngày cuối tuần có nhiều niềm vui.
Kính thư. Hà Định Văn.
2/
Thưa ông Hà Định Văn,
Cám ơn ông đã quan tâm đến những bài viết của tôi. Tôi bình thơ với mục đích đem kiến thức và khả năng cảm nhận thơ ca của mình truyền cho lớp trẻ VN. Mỗi bài bình thơ, dù ngắn hay dài, đều chứa một "điểm gì đó" giúp người đọc nâng cao trình độ của mình khi thưởng thức thơ hoặc làm thơ.
Ông nhận ra điều đó tức là công việc của tôi đã phần nào thành công.
Tôi mới lập một trang web chuyên về bình thơ
Một số kha khá những bài bình thơ của tôi được đăng ở đó. Trang web tổ chức còn luộm thuộm vì tôi bận tra cứu viết bài. Mời ông Hà Định Văn vào thăm.
Phạm Đức Nhì
3/
Thưa ông Phạm Đức Nhì,
Tối qua tôi đã vào được trang Web của ông, lần lượt đọc tất cả các bài, và tôi rất thích. Tôi thấy thật tiếc là bây giờ tôi mới được biết và được đọc những bài lý luận phê bình sắc sảo, khách quan, kiến thức sâu rộng, ý tứ uyên thâm của ông.
Ở trong nước tôi chỉ đọc các ông: Lại Nguyên Ân; Hoàng Ngọc Hiến; Đặng Văn Sinh; Nguyễn Chính; Phạm Xuân Nguyên và một vài người khác thôi.
Sau 1975 được đọc các tác phẩm văn học (thơ, văn...) của các tác giả phía Nam, tôi mới thấy những điều tôi đọc trước đây đúng là thứ văn nghệ nô bộc, cùng đám văn nô, bồi bút của đám "cuốc doanh" thật là thảm hại.
Một lần nữa xin được cảm ơn ông. Tôi sẽ thường xuyên vào trang Web của ông để học hỏi.
Kính chào ông.
Hà Định Văn.
4/
Chào ông Hà Định Văn,
Cám ơn ông đã có thiện cảm với cách viết của tôi. Tôi bình thơ không hoa mỹ, đao to búa lớn như những nhà phê bình "lớn" khác. Đối tượng tôi hướng đến là lớp trẻ Việt Nam. Tôi thực hiện trang web cũng là hướng đến họ. Tôi cũng làm thơ nên cũng đem kinh nghiệm của mình vào phê bình.
Những Tiêu Chí để thẩm định giá trị nghệ thuật một bài thơ tôi tổng hợp từ các trang web văn học ở VN và hải ngoại. Thêm vào đó tôi có một nhóm "thầy và bạn văn chương" người Mỹ giúp ý kiến nên những bài bình của tôi có thể chưa Hay nhưng không đến nỗi sai lạc. Mà nếu có sai lạc tôi sẽ nhận lỗi và sửa chữa.
Chúc ông vui khỏe
Phạm Đức Nhì
5/
Kính Gởi Nhà thơ, Nhà Phê Bình Văn Học Phạm Đức Nhì,
Thưa Nhà thơ, Nhà Phê Bình Văn Học Phạm Đức Nhì.
Hôm nay vào Blog Phamducnhi đọc bài phê bình của ông “Nhìn Từ Xa … Tổ Quốc - Nỗi Đau Quặn Thắt Của Một Người Việt Yêu Nước”, tôi thấy hay quá. Hồi đầu năm nay, tôi đã đọc trên trang Vanviet bài của Chu Văn Sơn (1) bình bài thơ này, tôi đã lập tức viết cho ông Chu Văn Sơn mấy dòng như sau:
(Thư dài quá. Tôi chỉ giữ lại một đoạn)
Cách đây hơn ¼ thế kỷ, sự truy vấn trách nhiệm về căn nguyên, cội nguồn cái ác, cái lưu manh, cái khốn nạn đã tàn phá nhân dân này, đất nước này của bài thơ “ Nhìn Từ Xa … Tổ Quốc” , đến nay (2015) vẫn nóng bỏng tính thời sự. Đó mới là cốt lõi của thông điệp mà nhà thơ muốn gửi đến người đọc.
Bình không ra cái thông điệp đó là thất bại của nhà phê bình đấy, thưa ông . Nhân ngày đầu năm, có mấy lời mạo muội gửi tới ông.
Trân trọng! Hà Định Văn.
Xin cảm ơn ông Phạm Đức Nhì về bài phê bình sâu sắc, rất thuyết phục này. Kính chúc ông thật nhiều sức khỏe, ngày cuối tuần có nhiều niềm vui.
Kính thư. Hà Định Văn.
http://phamnhibinhtho.blogspot.com/2016/07/nhin-tu-xa-to-quoc-noi-au-quan-that-cua.html
6/
Chào ông Hà Định Văn
Không biết đâu là Họ, đâu là Tên - nếu sai, mong lượng thứ.
Cám ơn ông đã đọc bài Bình Thơ mà tôi đã bỏ vào khá nhiêu công sức.
Tôi đã viết Lời Bình cho 3 bài thơ phản kháng. Đang viết một bài Tổng Hợp để So Sánh. Nếu ông không phản đối, có thê tôi sẽ trích một phần (hay toàn thể) thư ông vừa gởi cho tôi để đưa vào bài viết trên. Coi như đây là lời xin phép.
Nhân tiện gởi ông Lời Bình của 2 bài thơ phản kháng khác.
Chúc ông vui khỏe.
Phạm Đức Nhì
http://phamnhibinhtho.blogspot.com/2016/06/banh-ve-va-nhan-cach-mot-nha-tho.html
http://phamnhibinhtho.blogspot.com/2016/07/ta-loi-truong-son-bai-tho-nguoc-dong.html
7/
Kg Nhà Thơ, Nhà Phê Bình Văn Học Phạm Đức Nhì.
Chiều nay tôi đã đọc xong lần thứ hai chùm 3 bài phê bình của ông: Bánh Vẽ – Tạ Lỗi Trường Sơn – Nhìn Từ Xa … Tổ Quốc.
Thật là quá hay, quá sâu sắc. Rất cảm ơn ông. Trong email trước, với tư cách một người đọc, tôi có nêu một số ý kiến cá nhân về bài của ông Chu Văn Sơn bình bài thơ Nhìn Từ Xa … Tổ Quốc trên VanViet, nếu thấy có chút ít gì chia sẻ được cùng bạn đọc, ông cứ tùy nghi sử dụng.
Trân trọng kính chào ông.
Kính thư
Hà Định Văn.
8/
Thưa ông Hà Định Văn,
Bài viết tổng hợp của tôi chưa xong nhưng tôi đã góp nhặt thư từ trao đổi của ông và tôi thành một "bài" với cái tựa Trao Đổi Với Ông Hà Định Văn. Tôi có bỏ một vài đoạn không cần thiết.
Tôi gởi đến ông đọc thử. Nếu ông cho phép tôi sẽ phổ biến bài viết coi như một cuộc đối thoại văn học nho nhỏ.
Mong tin ông,
Phạm Đức Nhì
9/
Nhà Thơ, Nhà Phê Bình Phạm Đức Nhì kính mến,
Cảm ơn ông đã gửi cho tôi đọc lại các ý kiến nhỏ mà chúng ta đã trao đổi và đã được ông "góp nhặt" như ông nói là “một cuộc đối thoại văn học nho nhỏ". Vâng! Xin ông cứ đưa lên trang Web để bạn đọc cùng tham khảo.
Kính thư
Hà Định Văn.
10/
Rất cảm ơn Nhà Thơ, Nhà Phê Bình Phạm Đức Nhì.
Tôi vừa cùng hai người bạn đồng niên yêu văn học đã đọc bài viết này (So Sánh Ba Bài Thơ Phản Kháng). Chúng tôi đều rất tâm đắc về sự phân tích, so sánh sâu sắc, khách quan, xác đáng của ông.
Ở trong nước, cho đến nay vẫn chưa thấy (hoặc có mà chưa xuất hiện) một thầy giáo chuyên ngành ngữ văn nào ở bậc đại học và trên đại học có những bài giảng như vậy, để giúp học trò hiểu đúng về một tác giả và tác phẩm nổi tiếng của họ.
Xin trân trọng cảm ơn ông.
Hà Định Văn.
http://phamnhibinhtho.blogspot.com/2016/08/ba-bai-tho-phan-khang-loi-binh-va-so.html
Chú Thích:
1/ Tiến Sĩ Văn Chương, tác giả bài viết Nhìn Từ Xa … Tổ Quốc - Tiếng Thơ Quằn Quại Bi Hùng. Độc giả có thể đọc bài viết ấy qua link:
https://ngominhblog.wordpress.com/2015/02/26/nhin-tu-xa-to-quoc-tieng-tho-quan-quai-bi-hung/
Châu Thạch - Trương Văn Trạn
Anh Phạm Đức Nhì thân mến.
Đọc bài "Bình Thơ Bạn: Một Trải Nghiệm Khó Quên" đăng trên web lexuanquang tôi sướng cả ngày hôm nay. Bình thơ như anh mới thật là bình, còn như tôi, xin nói nặng lời một chút là "nịnh thơ" chớ không phải bình thơ.
Tôi đồng ý hoàn toàn với nhận xét của anh về bài thơ của ông Yên Sơn. Thật ra lúc đầu đọc bài thơ tôi thấy rất hay nhưng khi đọc xong bài bình của anh thì tôi lại thấy bài thơ giống y "bài hát cải lương". Thật anh có tài "làm cho thơ dở đi" nhưng nếu tác giả chịu nghe lời anh thì nhộng mới lột xác thành bướm được.
Bái phục và bái phục, hoan hô và hoan hô nhất là cái gan to của anh.
Chúc khoẻ và viết hay./.
Châu Thạch: Nhà phê bình
Xin nhắn với anh Châu Thạch,
Cả anh và tôi đều không có khả năng “làm cho thơ dở đi” (mặc dù anh đã đưa cái ý đó vào trong ngoặc kép và tôi đã hiểu ý anh). Thơ hay, dở hoàn toàn do tài (hoặc kém tài) của tác giả. Chúng ta chỉ làm nhiệm vụ chỉ ra ưu, khuyết điểm (nếu có) của sản phẩm để người tiêu dùng không bị mua lầm.
Nghe giọng điệu của tác giả Yên Sơn (qua thư giới thiệu trước khi đăng bài thơ) tôi biết là mình có thể sẽ mất một người bạn, hoặc chí it, cái tình bạn cũng không còn như trước nữa. Nhưng đứng trước sự lựa chọn giữa bạn và chính mình tôi đã chọn Chính Tôi.
Phạm Đức Nhì
Nguyên Lạc
VŨ ÁNH và PHẠM ĐỨC NHÌ (PĐN) là hai người mà tôi rất trân trọng: UY VŨ BẤT NĂNG KHUẤT. Theo tôi, các anh là những CHÍNH NHÂN.
Anh VŨ ÁNH đã mất, còn lại anh PHẠM ĐỨC NHÌ, nhà thơ và nhà PHÊ BÌNH THƠ. Tôi xin được ghi ra đây vài hàng về anh, cách cảm nhận thơ và những điều tôi học hỏi được từ người bạn lý thú này.
Tôi biết anh PĐN là do sự tình cờ:
Thường xuyên theo dõi bài viết của Vũ Ánh (Chủ Bút) trên Việt Báo, tôi đã sững sờ khi đọc được bài "Ca Khúc Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ” của Vũ Ánh (có liên quan đến PĐN). Xin được trích đoạn dưới đây:
Bài viết- Vũ Ánh- Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ của Nguyễn Đức Quang
Trại trừng giới: Ca khúc “Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ” (traitrunggioi.blogspot.com)
Tôi đã sững sờ khi gặp được một người can đảm như thế, UY VŨ BẤT NĂNG KHUẤT, coi sinh mạng mình nhẹ như không! Theo tôi, khó có người nào can đảm đến thế! Danh từ đời thường gọi là DÁM GIỠN MẶT VỚI TỬ THẦN. Xin bái phục anh!
Về tài bình thơ của PDN thì tôi xin mạn phép không tự nói, sợ bị phê phán VỊ NỂ, CHỦ QUAN, xin được nhường cho người khác nhận xét.
Người xưa đã nói: "Học thầy không tày học bạn". Có được một người bạn thức giả để mình học hỏi, ở đời có gì hơn?. Tôi học được rất nhiều từ anh, nhờ đó, trình độ thẩm định thơ văn tiến khá xa. Xin được ghi ra đây vài điều tôi học được từ anh:
Và lý thú nhất là gợi ý của anh về Biện pháp tu từ: SHOW, DO NOT TELL. Từ những diễn giải của anh, tôi đã sưu tầm, nghiên cứu thêm và đã đúc kết thành văn bản đầy đủ để giải thích rõ thủ pháp (kỹ thuật) nầy.
Goethe đã nói: "Modern poets mix too much water with their ink" –Thi nhân hiện đại hòa quá nhiều nước lã vào mực. (Nghĩa là không chân thật, không lương thiện – NL)]
Cũng gần ý nghĩ đó Phạm Đức Nhì đã viết:
"Nhiệm vụ của người BÌNH THƠ ngoài việc chỉ ra ưu, khuyết điểm của bài thơ, còn phải tháo những giá chống, gỡ những bàn tay nâng đỡ, tước bỏ những ưu ái riêng tư của mình để bài thơ tự đứng trên đôi chân của nó, tỏa sáng bằng chính giá trị nghệ thuật tự thân của nó."
Tôi nói tốt cho anh Phạm Đức Nhì là thật lòng, là công tâm. Anh chưa bao giờ khen tôi, nên không có sự "có qua có lại"; vì vậy tôi không vi phạm điều mình đã viết.
Cuối cùng cho tôi được nói : Anh Phạm Đức Nhì là một người LƯƠNG THIỆN!
Chúc anh sức khỏe để đóng góp thêm cho đời nhiều đóa HOA HỒNG !
Nguyên Lạc: Nhà thơ, nhà văn/ 07/2017
Comments
Post a Comment